Mogelijkheden en hoe komen we tot opschaling?

Welke biobased oplossingen liggen klaar om toegepast te worden? Wat zijn belangrijke do’s en dont’s en wat is er nodig om waardevolle innovaties op te schalen? En hoe kan goed beleid helpen te versnellen in plaats van te zorgen voor frustratie, zonder dat we roekeloze keuzes maken? Voor deze sessie gaan we in gesprek met de markt.

Op zoek naar toegevoegde waarde

Willem Böttger | Lectoraat Biobased Bouwen 
Marktdialoog, Instapniveau

In deze sessie:

• Benieuwd naar de eigenschappen en marktervaringen van biobased materialen?
• Voorbeeldprojecten waar biobased materialen zijn uitgetest.
• Lees meer over het verschil tussen statische en dynamische isolatiematerialen.

Samenvatting van deze sessie

Willem Böttger (Lectoraat Biobased Bouwen) doet onderzoek aan de Avans Hogeschool en Hogeschool Zeeland. Daarnaast werkt Willem aan de ontwikkeling van biocomposiet materialen. De hogescholen hebben samen het expertisecentrum Biobased Economy opgericht. Het thema van het lectoraat waar hij onderdeel van is gaat over de toegevoegde waarde van biobased bouwen. Hij doet hiervoor onderzoek naar de eigenschappen en marktervaringen van biobased materialen. Zo zijn veel biobased materialen sterk, stijf en licht. Andere gunstige eigenschappen betreffen akoestiek, isolatie en vochttransmissie, antibacterieel, circulariteit en milieubelasting. In de energietransitie, zie je dat er met name wordt ingezet op operationeel energiegebruik van gebouwen naar beneden brengen. Dit brengt een enorme materiaalvraag met zich mee. We zullen hiervoor moeten overstappen op producten met veel minder gemengde materialen en die minder schaarse materialen bevatten. Willem vertelt hierbij over de verschillende projecten die ze hebben gedaan met hogescholen en universiteiten om biobased materialen uit te testen, zoals een biocomposiet brug. Daarnaast gaan ze binnenkort aan de slag met een project om dynamische warmte- en vocht geleidingscoëfficiënten te bepalen van verschillende (biobased) isolatiematerialen. Nu scoren biobased isolatiematerialen in statische vorm iets minder goed, maar in dynamische vorm waarschijnlijk beter. De vocht opnemende eigenschappen van biobased materialen zijn namelijk hoger. Op dit moment wordt het CO2 voordeel van biobased materialen nog niet meegenomen in de Life Cycle Analysis (LCA) methodiek. Ze willen dan ook onderzoeken hoe je de CO2 opname wel kan meenemen in LCA-berekeningen. En hoe komen we dan tot opschaling van biobased producten? Zoek naar toegevoegde waarde van een biobased product. Maak het bijvoorbeeld kosteneffectief om het product te hergebruiken en belicht de gezondheidsvoordelen. Willem sluit af met een verworven inzicht: momenteel is het traditionele ownership model het meest fiscaal voordelig en is leasen duurder.  

Gedrag als basis van de transitie

Bert van Vuuren | Natural Plastics 
Algemene sessie, Instapniveau

In deze sessie:

• Tips voor het maken van biobased materialen en producten.
• Hoe zorg je dat je product verkocht wordt? Een kijk in de gedragswetenschap en angst van de consument om te veranderen.

Samenvatting van deze sessie

Bert van Vuuren is de oprichter van Natural Plastics International. Binnen dit bedrijf ontwikkelt en produceert hij verschillende biobased producten voor de buitenruimte. Bijvoorbeeld palen, drainage, watergeefsheets, faunarasters, bescherming voor lichtmasten, verkeersborden en wegmeubilair. Er is eigenlijk van alles mogelijk. Bert focust zich op het opwaarderen van reststromen uit agrifood en de tuinbouw, zoals snijafval uit maïs en de patat- en chipsindustrie. Nu is hij bijvoorbeeld bezig om van bermgras een vervanging van strooizout te maken. Hij geeft hierbij enkele tips voor het maken van biobased materialen en producten. Zo houdt hij bij het maken van biobased producten altijd de circulaire gedachte in je achterhoofd. Wat zijn mijn basisproducten, wat zijn de grondstoffen die ik ga gebruiken en wat kan ik er aan het eind mee doen (wat voor een restwaarde heeft het)?  

Zijn producten hebben veel prijzen en erkenning gekregen, maar niemand kocht het. Waar zit dat hem in? Een antwoord vond Bert in de gedragswetenschap: de amygdala. De amygdala zorgt ervoor dat wij niet willen veranderen. Potentiële kopers gaan hierdoor in ontkenning, stellen het uit of gaan zo erg in op de details dat je uiteindelijk een mooi excuus hebt om het niet te doen. Kortom: wil je veranderen, dan zoek je naar oplossingen. Wil je niet veranderen, dan zoek je naar redenen. Daarom heeft Bert een methode ontwikkeld om mensen te laten omdenken. Hier ervaar je dat veranderen niet eng is. Hij laat daarnaast iedereen de nut en noodzaak inzien van verandering en dat hierin iedereen zo zijn eigen onmisbare rol heeft. Als iedereen dan ook zijn verantwoordelijkheid neemt, kunnen we groten stappen maken. Dus laten we het belang van gedrag in de circulaire transitie niet vergeten! 

Opschaling door minder te innoveren

Marc Postel | FAIRM 
Algemene sessie, Instapniveau

In deze sessie:

• Hoe kom je van innovatie naar opschaling? Steek je tijd in het leren kennen van de behoeften van je markt.
• Wat is er nodig bij opschaling in de praktijk?

Samenvatting van deze sessie

Marc Postel is één van de oprichters van FAIRM, dat natuurlijk isolatiemateriaal maakt. Marc vertelt dat de vrucht van planten slechts een kleine fractie is van de plant zelf. Met de rest van de plant kun je mooie materialen maken. Daarnaast geeft hij in deze sessie tips over hoe je van innovatie naar opschaling komt. Wat hierin niet werkt is je steeds maar weer verliezen in het uitwerken van technische details met het idee dat je dan wel de markt kan veroveren. Steek liever tijd in je potentiële markt goed te leren kennen en weten wat voor vragen hierin spelen. Zo hebben ze gekeken naar welke nichemarkten er zijn en waar hun isolatiemateriaal kan worden toegepast. Zo heeft iedere niche haar behoefte. Zij richten zich bijvoorbeeld op de systeemmarkt en kwamen erachter dat voor vloersystemen geluidisolatie heel belangrijk is. Daar kan je je product dan op toespitsen. Daarnaast zijn circulaire materialen erg gewild binnen interieur, omdat interieur een de relatief korte oplooptijd kent.  

Tot slot, de waarheid op papier over (kansen voor) reststromen vertaalt zich nog niet goed genoeg naar de praktijk. Pionieren kan, maar als je de praktische vragen stelt over opschalen, loop je pas echt tegen drempels aan. Met opschalen wordt het enthousiasme ook een stukje kleiner, want werken met bulk reststromen is best lastig! Reststromen worden bijvoorbeeld nog steeds vaak behandelt als afval. Dan zit er bijvoorbeeld plastic doorheen. Er is bij opschaling dus veel meer een systeemverandering nodig, dan techniek. Je moet bijvoorbeeld ook een hele logistiek creëren om een reststroom heen. Dus innoveer om te onderzoeken, maar stop ook op een bepaald moment. Kies dan je materiaal en ga vol voor de opschaling. Zoom daarin ook uit: welke problemen los je nu eigenlijk op met je product.