Biobased: Wat zijn de obstakels en kansen?

Biobased bouwen wordt op kleine schaal al tientallen jaren gedaan, maar het komt niet in een versnelling. Welke obstakels zijn daar om weg te nemen? En wat kunnen we leren van andere landen? 


 

Opschaling biobased materialen

Greet Overbeek | Wageningen University Research 
Verdiepingssessie 1, 
Gevorderd niveau

Vooral interessant voor leveranciers en overheidsinstellingen

In deze sessie:

• Wat is er nodig voor het opschalen van biobased materialen? Waarom aanjagen vanuit verschillende niveaus belangrijk is
• Leer van kleinschalige projecten in het buitenland, zorg voor passende wetgeving en heb ook oog voor de gebruiker.
• Wat is de rol van de producent?

Samenvatting van deze sessie

Greet Overbeek (Wageningen University & Research) heeft samen met Anne-Charlotte 
Hoes onderzoek gedaan in het kader van het Europese project Biovoices (zie: www. 
biovoices.eu) naar hoe het gebruik van biobased materialen meer kan worden 
opgeschaald. De ontwikkeling van biobased materialen zit nu nog heel erg in de 
ontwikkelingsfase en zit nog weinig in de markt. De uitdaging van biobased materialen 
is dan ook deze van ontwikkeling naar de markt te brengen. We zitten nu in de early 
adopters fase. Als je het gebruik van biobased bouwmaterialen wilt opschalen dan heb 
je dus niet zozeer ontwikkeling nodig, maar meer aandacht voor de gebruikers. Die vraag 
kan aangezwengeld worden middels passende wetgeving. Maar ook bij materiaalkeuze 
voor isolatie zou je breder moeten kijken. Niet alleen naar isolatiewaarden, maar ook naar 
koeling en vochtdoorlatendheid. Natuurlijke isolatiematerialen scoren hier beter op dan 
fossiele isolatiematerialen.

Wat tegelijkertijd niet bevorderlijk werkt is dat het Nederlandse bouwlandschap 
gedomineerd wordt door projectontwikkelaars die gewend zijn aan (goedkoop en 
grootschalig) bouwen met beton. In België en Duitsland daarentegen, vind je veel meer 
kleinschalige biobased bouwprojecten, waarbij de koper samen met de architect en de 
aannemer het ontwerp bepaalt. Als je biobased bouwmaterialen wilt opschalen, zul je 
daarom ook vanuit meerdere niveaus moeten aanjagen. Kijk naar wat er (kleinschalig) al 
gebeurt (niches), kijk hoe je wetgeving (regime) kan afstemmen als stimulans, en speel in 
op de trend om circulair/emissie-vrij te bouwen (landschap). Daarnaast ligt er een rol voor 
de producenten van biobased materialen. Producenten moeten een eenduidig verhaal 
brengen naar de eindgebruiker en de toegankelijkheid vergroten van hun producten. 
Bijvoorbeeld door meer biobased producten bij reguliere bouwmarkten aan te bieden.

Voor meer informatie: 
anne-charlotte.hoes@wur.nl en greet.overbeek@planet.nl

Wat zijn de obstakels en kansen bij biobased bouwen?

Shai van Vlijmen, | NarrativA architecten 
Verdiepingssessie 1, Instapniveau

Vooral interessant voor architecten en opdrachtgevers

In deze sessie:

• Wat is nodig voor opschalen van biobased materialen? Het belang van je netwerk.
• Investeer in materiaalkennis, focus op de voordelen.
• Leer over de obstakels, weet waar je aan begint, maar ook waar kansen liggen (zoals co2 opslag over de gehele levensduur)!
• Waar let je op bij materiaalkeuze voor isolatie?

Samenvatting van deze sessie

Shai van Vlijmen (NarrativA architecten) is oprichter en architect. Met zijn bureau 
ontwerpt hij ecologische architectuur waarbij vooral biobased materialen worden 
toegepast. Deze sessie ging over de obstakels die er zijn bij het bouwen met biobased 
materialen. Zo kunnen kosten (5-10% duurder dan regulier), onbekendheid, risico’s 
en garanties (die liggen bij de aannemer) obstakels vormen. Ook het (ontbreken van 
een) netwerk kan een obstakel zijn. Je moet de juiste toeleveranciers, aannemers en 
onderaannemers kennen. En ook deze partijen moeten investeren om de juiste producten 
en diensten te kunnen leveren. Daarnaast vraagt bouwen met biobased materialen ook 
een hoge nauwkeurigheid. De kansen liggen in de milieu-impact. Centrum Hout heeft 
onderzocht dat 1 m3 grenenhout ong. 800 kg CO2 opslaat. Maar denk niet dat hout het 
nieuwe beton is, zo kun je een kelder niet van hout maken. Bouwen met hout is dus wel heel duurzaam en divers. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende soorten cross-laminated 
timber (CLT), ook CLT zonder lijm (DLT). Architecture 2030 heeft de kilo’s CO2 berekend 
voor verschillende soorten isolatie. Hier zie je dat wol, cellulose, kurk, hempcrete en 
strobalen CO2 opnemen over de gehele levenscyclus. Daarnaast bieden biobased 
materialen meer voordelen. Als we biobased isolatiematerialen niet alleen op prijs 
vergelijken, maar ook bijvoorbeeld op impact, warmteopslagcapaciteit, vochtregulatie, 
gezondheid en composteerbaarheid/circulariteit scoren deze hoger. Voorbeelden van 
biobased isolatiematerialen die genoemd worden zijn: vlaswol, houtvezel, cellulose 
isolatie (vlokken die worden ingeblazen) (Warmteplan), hennep en textiel isolatie 
(Oldeboom) en kalkhennep (Isohemp). Voor detailinspiratie voor biobased gebouwen kun 
je terecht op de website van de Duitse Gutex. Mocht je vragen hebben, een lezing willen 
volgen of feedback op detailleringen willen, dan mag je Shai contacten.

Voor contact: mail@narrativa.nl. Meer informatie: narrativa.nl