Toekomstbestendige gebiedsontwikkeling vraagt om meer dan het opnemen van losse duurzame maatregelen. Het gaat om het systematisch verbinden van drie niveaus binnen de gemeentelijke en stedelijke praktijk: organisatie, beleid en projecten. Elk niveau kent zijn eigen dynamiek en actoren, maar samen vormen ze een cyclisch en lerend geheel.
In de organisatiecyclus ontstaat de basis: urgentie, visie en bestuurlijk draagvlak. Hier wordt gewerkt aan cultuurverandering, leiderschap en structurele capaciteit. Zonder dit fundament krijgen beleid en projecten onvoldoende stevigheid.
De beleidscyclus vertaalt deze ambities naar concrete kaders en regels. Denk aan het opnemen van toekomstbestendigheid in omgevingsvisies, het vastleggen van omgevingswaarden, en het opstellen van beleidsprogramma’s rond thema’s als energie, circulariteit en klimaatadaptatie. Door systematisch te evalueren en terug te koppelen ontstaat een adaptieve beleidspraktijk.
In de projectcyclus wordt de vertaalslag gemaakt naar de praktijk. Hier komt alles samen: integrale projectvisies, coalitievorming, participatie van bewoners en de inzet van instrumenten als materialenpaspoorten en afwegingskaders. Het is het speelveld waar beleid getoetst wordt, innovaties ruimte krijgen en samenwerking kortcyclisch vorm krijgt.
De routekaart maakt duidelijk dat deze drie cycli niet los van elkaar functioneren, maar elkaar voortdurend beïnvloeden. Het vraagt van professionals om flexibel te werken, te reflecteren en te leren. Daarbij helpt het gedragsmodel van Balm (2021) door verandering te zien als een proces in vier fasen: bewustwording, motivatie, toepassing en borging.
Het resultaat is een lerend systeem waarin toekomstbestendig ontwikkelen niet langer een projectmatige uitzondering is, maar een vanzelfsprekend onderdeel van de manier waarop gemeenten, corporaties en marktpartijen hun rol invullen.
Interessant voor
Gemeenten, provincies, woningcorporaties, gebiedsontwikkelaars, ontwerpers, aannemers en beleidsmakers die toekomstbestendig en circulair ontwikkelen willen verankeren in organisatie, beleid en projecten.
Betrokken organisaties
C-creators, Brink, Building Balance, Cirkelstad, Circulaw, Ministerie van VRO, RVO, Fakton, Overmorgen, VNG, Ministerie van BZK, NEPROM, NKBB en Platform Amstelveen.
Download leidraadOpent in een nieuwe tab: